Παράγοντες επηρεασμού σκύλων

Είναι πράγματι αξιοθαύμαστη η προσαρμοστικότητα του σκύλου. Μέσα σε μία μακραίωνη πορεία έχει συντροφέψει τον άνθρωπο από τις προϊστορικές σπηλιές στις σύγχρονες αστικές μεγαλουπόλεις παραμένοντας στο πλευρό του και υπομένοντας όλες τις νευρώσεις, τα άγχη και τις ανασφάλειες του, όλες τις προσωπικές και επαγγελματικές αποτυχίες του, τα άστατα ωράρια και τις απουσίες του, τις περίεργες συνήθειες και τα γούστα του. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμα και αν ο σκύλος ανταπεξέρχεται σε όλα αυτά με υπομονή και προσαρμοστικότητα δεν παύει να είναι ένα ζώο. Ένα ζώο με βιολογικές και ψυχολογικές ανάγκες. Ένα ζώο που καθοδηγείται από τα ένστικτα και τις ορμόνες του. Ένα ζώο που έχει ανάγκη να φάει, να πιει, να ανακουφιστεί, να παίξει, να μυρίσει, να μασήσει, να γαβγίσει, να επιθυμήσει να αναπαραχθεί, να κοιμηθεί.

Συνειδητοποιούμε αμέσως αμέσως πως η ίδια η φύση του σκύλου μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στη σχέση του με τον άνθρωπο όταν μία ή περισσότερες από αυτές τις ανάγκες του σκύλου περιοριστούν, απαγορευθούν ή παρεξηγηθούν. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος. Το κουτάβι που λερώνει στα χαλιά (λες και οφείλει να ξέρει την αξία τους) ή καταστρέφει αντικείμενα, ο σκύλος που πηδάει επάνω μας (ακόμα χειρότερα με λασπωμένες πατούσες), που ανεβαίνει στον καναπέ ή στο κρεββάτι μας, που γαβγίζει στις 3.00 τη νύχτα, που δεν αφήνει τον ταχυδρόμο να πλησιάσει στο κουτί, που δεν μας αφήνει να πλησιάσουμε το πιάτο του όταν τρώει, που ερωτοτροπεί μανιωδώς με τη γάμπα της συντηρητικής συζύγου του εργοδότη μας (που μας επισκέπτεται για πρώτη φορά, και μάλλον και για τελευταία). Όλα τα πιο πάνω καθημερινά παραδείγματα αφορούν απόλυτα κατανοητή και αναμενόμενη συμπεριφορά για τη φύση του σκύλου, που όμως δημιουργεί προβλήματα στη σύγχρονη κοινωνία.

Άλλος παράγοντας επηρεασμού και δημιουργίας προβληματικής συμπεριφοράς είναι η ιδιοσυγκρασία της συγκεκριμένης φυλής (όταν αναφερόμαστε σε καθαρόαιμα ζώα). Μέσω της επιλεκτικής μακροχρόνιας εκτροφής οι καθαρόαιμοι σκύλοι κληροδοτούν με αρκετή πιστότητα εκτός από τα εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά και ιδιομορφίες συμπεριφοράς. Έτσι δεν θα πρέπει να παραξενευόμαστε εάν το Φοξ Τέρριερ μας λατρεύει να σκάβει τούνελ στο κήπο (ή στο καναπέ μας), εάν το Χάσκι μας τραβάει το λουρί του στη βόλτα, το Σάμογιεντ ουρλιάζει στο φεγγάρι, το Κόλλι περικυκλώνει τα παιδιά κ.λ.π.

Πολλοί άλλοι παράγοντες, τους οποίους ο ειδικός θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν του, είναι δυνατόν να συντελέσουν στη δημιουργία κάποιας προβληματικής συμπεριφοράς. Τέτοιοι μπορεί να είναι η διατροφή του σκυλιού (η οποία θα πρέπει πάντα να συμβαδίζει με τις ανάγκες της ηλικίας και της δραστηριότητάς του), η καλή ή κακή υγεία του ζώου και η πιθανή θεραπεία στην οποία υπόκειται, οι θετικές ή αρνητικές εμπειρίες του παρελθόντος (εάν π.χ. μία συγκεκριμένη συμπεριφορά είχε στο παρελθόν ανταμειφθεί, ο σκύλος τείνει να την επαναλάβει, εν αντιθέσει με αρνητικές εμπειρίες, τις οποίες τείνει να αποφεύγει, πολλές φορές με ακραίους τρόπους όπως υπερβολική φοβία ή υπερβολική επιθετικότητα), ορμονικές ανισορροπίες (στα θηλυκά π.χ. η αύξηση ή η πτώση της προγεστερόνης που συνδέεται με περιόδους οίστρου, εγκυμοσύνης και γέννας μπορεί να προκαλέσει έντονες αλλαγές προσωπικότητας και συμπεριφοράς, όπως επιθετικότητα, προστατευτικότητα αντικειμένων ή κατάθλιψη, ενώ στα αρσενικά ένα αυξημένο ποσοστό τεστοστερόνης, έντονη κυριαρχικότητα, επιθετικότητα, προστατευτικότητα ή συνδυασμό όλων αυτών).

Όμως ο παράγοντας που είναι στο μεγαλύτερο βαθμό υπεύθυνος για την εκδήλωση όποιου προβλήματος στη συμπεριφορά του σκύλου είναι ο ιδιοκτήτης του, η σχέση μεταξύ τους, η ανατροφή που του έχει δώσει (ή η έλλειψή της) και το πλαίσιο στο οποίο άνθρωπος και σκύλος συμβιώνουν. Το θέμα είναι τεράστιο με πολλές πτυχές, γιατί εκτός των άλλων εμπλέκεται και η προσωπικότητα του ανθρώπου, για τον οποίο επαληθεύεται για μία ακόμα φορά ότι... άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου! Είναι δυστυχώς γεγονός ότι τα περισσότερα προβλήματα δημιουργούνται από την έλλειψη κατανόησης από μέρους μας των αναγκών, της φύσης και της βασικής ψυχολογίας του ζώου με το οποίο συμβιώνουμε (πόσα και πόσα Κανίς, Πεκινουά, Πομεράνιαν και Γιορκσάιρ δεν αντιμετωπίζονται σαν υποκατάστατα τσάντας χειρός ή στην καλύτερη περίπτωση παιδιού, ενώ δεν είναι παρά σκυλιά με τις ίδιες ανάγκες όπως όλα τα σκυλιά, μόνο σε ... μικρότερη έκδοση. Το αποτέλεσμα είναι υπερπροστατευτικότητα, κυριαρχικότητα, νευρώσεις, φοβίες και άλλα).

Η επίπτωση που μπορεί να έχει ακόμα οποιαδήποτε μορφή συναισθηματικής φόρτισης ή απότομης αλλαγής στο στενό ανθρώπινο περιβάλλον, όπως η οικογένεια, στο οποίο συμβιώνει ο κατοικίδιος σκύλος, στη ψυχική του ισορροπία και συμπεριφορά, μπορεί να είναι πολύ έντονη. Ένας αιφνίδιος θάνατος, διαζύγιο, άστατοι ρυθμοί ζωής, ανθρώπινες ψυχολογικές μεταπτώσεις, ακόμα και μία απλή επίσκεψη αγνώστων, μπορεί να επιφέρουν κατάθλιψη, επιθετικότητα, ανασφάλεια και φαινομενικά αδικαιολόγητες ή αφύσικες συμπεριφορές, ιδιαίτερα σε ευαίσθητου ψυχισμού σκυλιά.