Δρυοκολαπτίδες

Ο δρυοκολάπτης ανήκει στο γένος πουλιών της οικογένειας Πικίδες (Δρυοκολαπτίδες), της τάξης Δρυοκολαπτόμορφα. Το γένος περιλαμβάνει 55 είδη που ζουν στα δάση της Ευρώπης, Ασίας και Αμερικής. Προτιμά ως τόπο διαμονής του τα δάση με κωνοφόρα, λεύκες ή ιτιές.

Ο δρυοκολάπτης έχει ίσιο, μακρύ και δυνατό ράμφος, με το οποίο χτυπά το φλοιό και το ξύλο των δέντρων και ανοίγει τρύπες για να βρει έντομα ή τις προνύμφες τους που αποτελούν την κύρια τροφή του. Μαζεύει τα έντομα και τα σκουλήκια μέσα από τις τρύπες με τη γλώσσα του που είναι ελαστική, λεπτή, διαβρέχεται συνέχεια από ιξώδες σάλιο και προεκτείνεται για το σκοπό αυτόν αρκετά έξω από το ράμφος του. Τα πόδια του καταλήγουν σε τέσσερα δάχτυλα, δύο προς τα μπρος και δύο προς τα πίσω, σαν διπλή διχάλα, με νύχια γαμψά για να διευκολύνουν την αναρρίχηση του στα δέντρα. Τα φτερά του είναι μικρά και η ουρά του σφηνοειδής και δύσκαμπτη, που τη χρησιμοποιεί για στήριγμα στην αναρρίχηση σαν τρίτο πόδι. Πετά αργά σε μικρές αποστάσεις, αντίθετα όμως σκαρφαλώνει στα δέντρα με μεγάλη ευκολία και χτυπά συνέχεια με το ράμφος του το φλοιό του κορμού, για να βρει, από τον ήχο, τα σημεία που έχουν από κάτω κοιλότητες, οπότε αρχίζει με ισχυρά χτυπήματα να ανοίγει τρύπα για να βρει τα έντομα ή τα αβγά και τις προνύμφες για να τα φάει.

Για αυτό θεωρείται από τα πιο χρήσιμα δασικά πουλιά, γιατί στην κυριολεξία ξεκαθαρίζει τα δάση από τα ξυλοφάγα έντομα, που αλλιώς μπορούσαν να προκαλέσουν τεράστιες ζημιές. Ο δρυοκολάπτης είναι ανήσυχο και δειλό πουλί. Το μήκος του μαζί με την ουρά του είναι περίπου 20 εκ. Ζει απομονωμένο και ζευγαρώνει για λίγο διάστημα (μέχρι 3 μήνες) κατά την περίοδο της γονιμοποίησης και της επώασης. Κάνει τη φωλιά του στα ψηλά σημεία των δέντρων ανοίγοντας κοιλότητες και αφήνει μόνο μια μικρή δίοδο για να προφυλάγεται από τους εχθρούς του που είναι διάφορα αρπακτικά πουλιά, σαρκοφάγα και τρωκτικά, όπως οι σκίουροι, που τρώνε τους νεοσσούς.

Το θηλυκό γεννά 2-6 ολόασπρα αβγά που κλωσά μαζί με το αρσενικό για δύο βδομάδες. Ο δρυοκολάπτης εκτός από τα έντομα τρώει επίσης σπόρους και καρπούς. Το φτέρωμά του, ανάλογα με το είδος, έχει μεγάλη ποικιλία χρωμάτων.

Στην Ελλάδα ζει το είδος Δρυοκολάπτης ο πράσινος (Picus viridis) που έχει πράσινο χρώμα, με κόκκινο κεφάλι και είναι γνωστό με τα κοινά ονόματα πελεκάς, ξυλοφάγος, κολιός, τρυπόξυλο. Άλλα είδη είναι ο Δενδροκόπος ο μέγας (κοινά τσικλιτάρα), Δενδροκόπος ο μικρός, Δενδροκόπος ο μέτριος, Δρυοκόπος ο μαύρος ή μαυροτσικλιτάρα κ.ά.