Η γενική φύση των πτηνών

Όλα σχεδόν τα ζώα που πετούν, ανήκουν, είτε στην ομάδα των ασπόνδυλων, στα έντομα, είτε στην ομάδα των σπονδυλωτών, στα πουλιά. Στη παλιά εποχή των δεινοσαύρων, πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια, τα πουλιά δεν ήταν κυρίαρχοι στον αέρα. Τα ιπτάμενα ερπετά ήταν για αυτά, σοβαροί αντίπαλοι. Σήμερα, τα πουλιά είναι εκατοντάδες φορές περισσότερα από τα άλλα σπονδυλωτά πού μπορούν να πετούν.

Όπως υπάρχουν, ανάμεσα στα σπονδυλωτά άλλα είδη, εκτός των πουλιών, που μπορούν να πετούν, υπάρχουν και ανάμεσα στα πουλιά, είδη, που δεν μπορούν να πετούν. Καθένας γνωρίζει τις στρουθοκαμήλους και τούς κασουάριους, που είναι δρομείς, καθώς και τους κιβί (χωρίς φτερά) που έρχονται κατόπιν.

Οι δρομείς υπάρχουν από τότε που τα πουλιά έκαναν την εμφάνισή τους στη Γη. Σήμερα, ο αριθμός τους είναι πολύ μικρός, σχετικά με τον αριθμό των πουλιών, που πετούν. Γιατί τα περισσότερα πουλιά μπορούν να πετούν, έστω και σε μικρή απόσταση. Πολλών η επίδοση είναι εξαιρετική. Μπορούν να πετούν με μεγάλη ταχύτητα και να κάνουν μεγάλες αποστάσεις. Οι επιστήμονες έχουν χρονομετρήσει τις αποστάσεις που μπορούν να διατρέξουν σε μια ώρα: 50 χιλιόμετρα ο κοκκινολαίμης (Ερίθακος), 100 χιλιόμετρα το πετροχελίδονο.

Ένα ζώο για να μπορεί να πετάξει, πρέπει να έχει φτερά. Υπάρχουν φυσικά, ιπτάμενα ψάρια, πού μπορούν να μένουν στον αέρα λίγο διάστημα, ένα είδος σκίουρος, ικανός να γλιστρά στον αέρα, από το ένα κλαδί στο άλλο, αλλά στη πραγματικότητα δεν είναι πτήσεις αυτές.

Οι πτέρυγες ενός πουλιού κινούνται με ισχυρούς μυς, προσαρμοσμένους στερεά στο στέρνο. Αυτή τη κοκάλινη πλάκα, τη τοποθετημένη κάθετα προς το στέρνο, κατά μήκος της μεσαίας γραμμής. Την ώρα πού πετά, το πουλί χτυπά τον αέρα με τις δυο πτέρυγες του, πράγμα που το σπρώχνει μπροστά. Το σώμα του είναι σχετικά ελαφρό. Ένα πετροχελίδονο έχει μικρότερο βάρος από ένα ποντίκι, μια σαύρα ή ένα φρύνο του ίδιου μεγέθους. Πρώτα - πρώτα γιατί τα περισσότερα κόκαλα του είναι κοίλα. Ο μυελός των οστών, πού συντελεί μάλιστα να γίνεται ελαφρότερος ο σκελετός των σπονδυλωτών, εδώ έχει αντικατασταθεί με αέρα. Λένε ότι τα πουλιά έχουν κόκκαλα «πνευματικά».

Έπειτα, τα πουλιά έχουν σάκους με θερμό αέρα, που συνδέονται με τους πνεύμονες, κάνουν το σώμα τους ελαφρότερο και εξασφαλίζουν την αναπνοή τους στο διάστημα πού πετούν. Η πτήση ευνοείται ακόμα από το αεροδυναμικό σχήμα του σώματός τους. Παρομοιάζεται μάλιστα το πετροχελίδονο με «Ιπτάμενο βέλος».

Τα φτερά τους είναι ελαφρά και ανθεκτικά. Με το ελαφρό επίχρισμα τους από λίπος και με το τρόπο πού είναι τοποθετημένα, σχηματίζουν ένα αδιάβροχο περίβλημα που κρατάει πάντοτε κανονική τη θερμοκρασία του σώματος. Πολλά από τα πουλιά χρησιμοποιούν τη πτητική τους ικανότητα, για να περάσουν το χειμώνα σε ένα μέρος του κόσμου και το καλοκαίρι σε άλλο.