Παπαγάλοι και Παπαγαλάκια

Τα παπαγαλάκια και οι παπαγάλοι ήταν από παλιά τα πιο αγαπητά σπιτικά πουλιά. Πολλοί άνθρωποι, που δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τα σπιτικά πουλιά, αγοράζουν «παπαγάλους που μιλάνε». Οι περισσότεροι από τους πραγματικούς λάτρεις πουλιών ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την ανατροφή των παπαγάλων. Υπάρχουν πολλοί παπαγάλοι, και ιδιαίτερα από τα είδη μικρού μεγέθους, που μπορούν να εκτραφούν σχετικά εύκολα, ένα είδος μάλιστα, ο μελοψιττακός ο κυματοειδής, εκτρέφεται εδώ και 100 χρόνια σε τόσο μεγάλες ποσότητες, ώστε σήμερα υπάρχει σε πολλούς χρωματισμούς και αγοράζεται πιο πολύ από όλα τα σπιτικά πουλιά.

Η τάξη των παπαγάλων (ψιττακίδων), στην οποία ανήκουν και τα παπαγαλάκια, περιλαμβάνει περίπου 320 είδη, που είναι εξαπλωμένα σε όλα τα μέρη του κόσμου εκτός από την Ευρώπη και Βόρειο Αμερική. Τα περισσότερα είδη είναι τροπικά πουλιά, που ζουν στις ζεστές περιοχές της γης. Οι παπαγάλοι χωρίζονται σε επτά οικογένειες, που περιλαμβάνουν ένα μεγάλο αριθμό ειδών. Πάρα πολλά είδη δεν κατόρθωσαν να φτάσουν ζωντανά στις χώρες εισαγωγής. Όμως πολλά είδη εισάγονται τακτικά ή εκτρέφονται πολύ συχνά και έτσι μπορεί κανείς να τα βρει τακτικά στην αγορά.

Το ράμφος, τόσο το επάνω όσο και το κάτω ράμφος, είναι έντονα κυρτωμένο και στη ρίζα του περιβάλλεται από μαλακό δέρμα πάνω στο οποίο βρίσκονται τα ρουθούνια. Το επάνω σαγόνι τους συνδέεται με μια άρθρωση με το κρανίο (είναι κινητό). Τα πόδια έχουν πολύ χοντρά δάχτυλα. Τα δυο μεσαία δάχτυλα είναι στραμμένα προς τα εμπρός, τα δυο εξωτερικά προς τα πίσω, όπως και στους δρυοκολάπτες. Το πόδι, που είναι «συλληπτήριο» όργανο, χρησιμοποιείται από τα περισσότερα είδη σαν χέρι με το οποίο φρούτα, φουντούκια και άλλα μεγαλύτερα κομμάτια τροφής οδηγούνται στο ράμφος. Αυτό όμως δε συμβαίνει σε όλα τα είδη, και κυρίως σε πολλά από τα μικρότερα.

Το χρώμα των παπαγάλων ποικίλλει πολύ. Όλα τα χρώματα αντιπροσωπεύονται, από το μαύρο μέχρι το άσπρο. Αλλά και το μήκος της ουράς ποικίλλει. Μερικά είδη έχουν κοντή, άλλα μέτρια κι άλλα μακριά ουρά. Οι παπαγάλοι χωρίζονται συνήθως στα ακόλουθα είδη, τα οποία όμως δε συμφωνούν πάντα με το επιστημονικό διαχωρισμό: παπαγάλοι, παπαγαλάκια, Κακαντού, Λόρι και τους Τριτόγλωσσους. Όταν μιλάμε για παπαγάλους, εννοούμε κυρίως τα είδη με κοντή ουρά. Όταν μιλάμε για παπαγαλάκια εννοούμε αυτά με μακριά ουρά. Αυτός ο διαχωρισμός δεν είναι πάντα δικαιολογημένος. Έτσι χαρακτηρίζονται συνήθως οι Άρας - μεγάλα πουλιά με μακριά ουρά - σαν παπαγάλοι, ενώ είναι παπαγαλάκια. Έτσι, συγκαταλέγονται στους παπαγάλους τα μικροπαπαγαλάκια, ενώ στην πραγματικότητα είναι και αυτοί παπαγαλάκια. Τα άλλα τρία είδη που αναφέραμε διαφέρουν τόσο πολύ μεταξύ τους που ο συνήθης διαχωρισμός συμφωνεί με τον επιστημονικό.

Παπαγάλοι άλλων ειδών από αυτά που αναφέρονται εισάγονται πολύ σπάνια. Οι περισσότεροι παπαγάλοι κατοικούν στα δάση. Αλλά πολλά είδη, κυρίως παπαγαλάκια, ζουν και σε στέπες και σε ανοιχτές τοποθεσίες με λιγοστά δέντρα καθώς και σε δάση. Όλοι οι παπαγάλοι είναι μονογαμικά όντα. Εκτός από μερικές εξαιρέσεις, τα περισσότερα είδη κλωσάνε τα αυγά τους σε φωλιές. Φωλιάζουν σε τρύπες δέντρων, που δημιουργήθηκαν από κακές καιρικές συνθήκες και πιθανόν μεγάλωσαν από τους παπαγάλους που τραγάνιζαν το ξύλο. Τα περισσότερα πουλιά γεννάνε τα αυγά τους πάνω στο πάτωμα της φωλιάς. Μερικά όμως στρώνουν τη φωλιά τους με διάφορα υλικά. Τα αυγά τους είναι κάτασπρα όπως είναι τα αυγά των περισσότερων πουλιών που κλωσάνε σε φωλιές. Ο αριθμός τους κυμαίνεται μεταξύ δύο και οχτώ. Στα πιο μεγαλόσωμα είδη είναι συνήθως δύο, στα πιο μικρά περισσότερα. Ο χρόνος επωάσεως κυμαίνεται μεταξύ 17 και 28 ημέρες. Στα περισσότερα είδη κλωσάει μόνο το θηλυκό. Τα αρσενικά μένουν αρκετό χρόνο στη φωλιά, ένα μήνα στα μικρόσωμα είδη μέχρι τρεις μήνες στα μεγαλύτερα. Τα μεγαλύτερα είδη κλωσάνε μόνο μια φορά το χρόνο, ενώ πολλά από τα μικρότερα δυο φορές.

Γενικά οι παπαγάλοι είναι κοινωνικοί, μερικά είδη μάλιστα κλωσάνε ομαδικά. Μετά το χρόνο επωάσεως μαζεύονται τα πουλιά σε πολύ μεγάλα σμήνη και κάνουν μακρινές περιηγήσεις για να βρουν τροφή. Ιδιαίτερα τα είδη με μακριές ουρές πετάνε καλά. Τα είδη με κοντές ουρές, που μένουν συνήθως σε δάση, δεν πετάνε τόσο επιδέξια, αλλά σκαρφαλώνουν στα δέντρα με μεγάλη επιδεξιότητα χρησιμοποιώντας το ράμφος τους σαν βοηθητικό μέσο. Η τροφή των περισσότερων παπαγάλων περιορίζεται σε φυτικές τροφές. Τα μικρόσωμα είδη προτιμούν σπόρους φυτών, σιτάρι και ρώγες, τα μεγαλύτερα, φρούτα και καρύδια. Από τα πολυάριθμα είδη θα αναφέρουμε μόνο τα είδη που υπάρχουν τακτικά στο εμπόριο. Συγγενικά είδη έχουν συνήθως τον ίδιο τρόπο ζωής και συμπεριφοράς και έχουν περίπου τις ίδιες αξιώσεις όσον αφορά τη φροντίδα, τροφή και κατοικία.