Τροφή και Περιποίηση παπαγάλοι

Μια από τις πιο σημαντικές προϋποθέσεις για να αναπτυχθούν τα πουλιά είναι η σωστή διατροφή και η σύνθεση της τροφής που πρέπει να περιλαμβάνει τις θρεπτικές ουσίες που είναι απαραίτητες για τη συντήρηση και την ανάπτυξη του οργανισμού. 
Όταν είναι ελεύθερα τα πουλιά έχουν ένα σωρό διαφορετικά μέσα διατροφής στη διάθεσή τους που τα στερούνται όταν είναι φυλακισμένα. Τα μέσα διατροφής που μπορούμε να τους προσφέρουμε είναι λίγο - πολύ υποκατάστατα της φυσικής τους διατροφής. Δεν υπάρχει μεγάλη ποικιλία σε είδη διατροφής και γι αυτό είναι καθήκον κάθε υπεύθυνου ανθρώπου να προσπαθεί να πλησιάσει το φυσικό περιβάλλον των ζώων με μια όσο το δυνατόν πιο πολύπλευρη διατροφή. 
Για τη διατροφή των ψιττακίσκων ενδείκνυνται κατ αρχήν διάφορα είδη σπόρων, φρούτα και χόρτα. Τα πιο σημαντικά μέσα διατροφής είναι - Η Παπαγαλίνη (άριστης ποιότητας) είναι μαζί με το κεχρί η κύρια τροφή για πολλά είδη μικρού και μεσαίου μεγέθους. Υπάρχουν διάφορα είδη. Η ισπανική είναι η καλύτερη, άλλα υπάρχει σπάνια στο εμπόριο. Επίσης καλά είδη έρχονται από το Μαρόκο και από τη Σμύρνη, ενώ τα ολλανδικά είδη και αυτά από το Λα Πλάτα, δεν έχουν τόση θρεπτική ουσία. Οι σπόροι πρέπει να είναι κίτρινοι ματ, γυαλιστεροί και χωρίς σκόνη. Η τελευταία προϋπόθεση ισχύει για όλους τους σπόρους. Το κεχρί υπάρχει σε διάφορες ποικιλίες. Το άσπρο κεχρί πρέπει να είναι κάτασπρο. Παλιότερα η καλύτερη ποιότητα ερχόταν από την Ιταλία, σήμερα από την Αυστραλία και τη Σμύρνη. Το κίτρινο κεχρί είναι τόσο μεγάλο όσο το άσπρο, άλλα απ΄ο,τι φαίνεται δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητό στα πουλιά. Το κεχρί Σενεγάλης ερχόταν παλιότερα από την Αφρική, τώρα λέγεται Πάνικουμ και έρχεται από την Αυστραλία. Αυτός ο τύπος είναι σημαντικά μικρότερος από τα δυο είδη που αναφέραμε πιο πάνω - είναι όμως πολύ αγαπητός στα περισσότερα παπαγαλάκια. Το κοτσάνι του κεχριού είναι πολύ αγαπητό σε όλους τους παπαγάλους. Είναι βέβαια αρκετά ακριβό, άλλα ιδιαίτερα για νεοφερμένα πουλιά και μέχρις ότου συνηθίσουν, είναι ιδιαίτερα πολύτιμο, γιατί τα πουλιά το τρώνε αδίσταχτα. Άλλα και σε άλλους παπαγάλους θα πρεπε να δίνετε κοτσάνια δυο φορές τη βδομάδα, για αλλαγή. Το κοτσάνι του κεχριού έρχεται από την Ιταλία και τη Γαλλία. Η εισαγωγή του κεχριού από την Ιαπωνία άρχισε μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό διαφέρει από τα άλλα είδη γιατί έχει γωνιώδες σχήμα και καφέ - γκρίζο χρώμα. Το κεχρί από την Ιαπωνία είναι καλή συμπληρωματική τροφή για μικρότερα και μεσαία είδη. Το κανναβούρι πρέπει να είναι καθαρό και λείο, πράγμα που δεν συμβαίνει πάντα. Οι σπόροι πρέπει να είναι τελείως ώριμοι γιατί αλλιώς είναι δηλητηριώδεις. Δεν πρέπει να δίνετε πολύ κανναβούρι στα πουλιά, γιατί παχαίνουν εύκολα. Μόνο σε ζευγάρια που ταΐζουν τα μικρά τους μπορείτε να το δίνετε σε αφθονία. Πολύς κόσμος απεχθάνεται το κανναβούρι και μερικοί δεν το δίνουν καθόλου στα πουλιά. Το ότι το κανναβούρι δεν είναι απολύτως απαραίτητο για τη διατροφή των πουλιών, το αποδεικνύουν οι εμπειρίες μας από την Αυστραλία, όπου απαγορεύεται η εισαγωγή του κανναβουριού. Η βρώμη πρέπει να είναι κίτρινη και μη αποφλοιωμένη. Είναι καλύτερα να είναι φυτρωμένη - το ίδιο ισχύει και για το καλαμπόκι. Ηλιόσποροι υπάρχουν σε κάτασπρες, ριγέ και μαύρες ποικιλίες. Οι πρώτες δυο πρέπει να προτιμούνται. Ηλιόσποροι υπάρχουν σε πάρα πολλές ποιότητες και θα πρεπε να δίνετε στα πουλιά μόνο τους καλύτερους που είναι γυαλιστεροί και χωρίς σκόνη. Οι ηλιόσποροι αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της τροφής πολλών μεγαλόσωμων και μεσαίων ειδών. Τα μεγαλόσωμα και μεσαία είδη τρέφονται εκτός από σπόρους και με αράπικο φιστίκι κυρίως. 
Χόρτα τρώνε όλα τα παπαγαλάκια σαν τα συνηθίσουν. Ιδιαίτερα θρεπτικοί για την ανατροφή των μικρόσωμων ειδών, είναι οι όχι τελείως ώριμοι σπόροι φυτών, κυρίως η ανθήλη (Poa annua). Πολύ αγαπητό είναι το ορνιθόγαλο. Άλλα είδη χόρτων είναι - η βοτάνι (senecio vulgaris) και ο σκολυμος (Sonchus oleraceus). Όταν μαζεύετε χόρτα πρέπει να προσέχετε να μην έχουν ραντιστεί με εντομοκτόνο τα μέρη που φυτρώνουν. Το σπανάκι και το μαρούλι έχουν το πλεονέκτημα ότι υπάρχουν πάντα. Επίσης μπορεί κανείς να σπείρει παπαγαλίνη και κεχρί σε μικρά, ρηχά ξύλινα κιβώτια και να τα βάλει μέσα στο κλουβί όταν τα φυτά γίνουν μερικά εκατοστά ψηλά. Χόρτα που έχετε μαζέψει μόνοι σας δεν πρέπει ποτέ να τα φιλάτε σε σωρό άλλα απλωτά, καλύτερα πάνω σε ένα πλαίσιο με συρμάτινο κιγκλίδωμα, ώστε να παίρνουν αέρα από όλες τις πλευρές. Πριν τα δώσετε στα πουλιά πρέπει να τα πλένετε καλά και να τινάζετε το νερό. Στα περισσότερα παπαγαλάκια αρέσει να κάνουν "μπάνιο" μέσα στα βρεμένα χόρτα. Το ορνιθόγαλο διατηρείται αρκετές μέρες όταν φυλάγεται σε ερμητικά κλεισμένες σακούλες από πολυαιθυλένιο σε δροσερό μέρος. Τους αρέσουν διάφορα είδη φρούτων - μήλα, αχλάδια, πορτοκάλια, μπανάνες, σταφύλια και σύκα. Τα φρούτα πρέπει να κόβονται σε κομμάτια τέτοιου μεγέθους ώστε να μπορούν να τα κρατήσουν τα πιο μεγαλόσωμα πουλιά με το ένα πόδι τους. Στα πιο μικρόσωμα πουλιά κόβουμε τα φρούτα σε μικρά κομματάκια και τα περνάμε σε ένα ξυλάκι, που το στήνουμε μέσα στο κλουβί. Έτσι τα πουλιά έχουν τα φρούτα συνεχώς μπροστά τους και αρχίζουν σιγά - σιγά να τα τσιμπάνε και να τους αρέσουν σε περίπτωση που δεν τα γνώριζαν. Με αυτό τον τρόπο έκανα διάφορα είδη πουλιών που γενικά δεν τρώνε τα φρούτα να τα συνηθίσουν. Π.χ. μελοψιττακοί, ακόμα και μικροί σπίνοι. 
Τα παπαγαλάκια θα πρεπε να έχουν πάντα φρέσκα κλαδιά για να τραγανίζουν. Καλά για αυτή την περίπτωση είναι κυρίως κλαδιά από οπωροφόρα δέντρα. Θα πρεπε όμως να προσέξετε να μην έχουν ραντιστεί τα δέντρα με εντομοκτόνα. Άλλα και κλαδιά από διάφορα φυλλοφόρα δέντρα καθώς και κλαδιά από μέλια είναι κατάλληλα. 
Τα πουλιά πρέπει να παίρνουν συχνά και άφθονα ανόργανα συστατικά (μέταλλα). Εγώ δίνω κυρίως τσόφλια από βρασμένα η άβραστα αυγά, άλλα ποτέ από αυγά που έχουν ξεραθεί σε φούρνο. Επίσης καλά είναι και μικρά μύδια, αυτά που μπορεί κανείς να αγοράσει για μικρά πουλάκια. Τα ανόργανα συστατικά (μέταλλα) τα σκορπίζουμε στον πάτο του κλουβιού η τα βάζουμε σε ένα ρηχό δοχείο. 
Τα πουλιά πρέπει να έχουν πάντα νερό μέσα στο κλουβί. Πολλά παπαγαλάκια κάνουν σπάνια μπάνιο, άλλα τους αρέσει να "κάνουν ντους" όταν ψιλοβρέχει. Στους εσωτερικούς χώρους μπορείτε να τους κάνετε ντους με ένα ποτιστήρι, πράγμα που το συνηθίζουν γρήγορα. Το νερό δεν θα πρεπε να είναι απευθείας από τη βρύση, άλλα πάντα να έχει μείνει λίγη ώρα στο δωμάτιο. Είναι αυτονόητο ότι τα πουλιά χρειάζονται φρέσκο πόσιμο νερό καθημερινά. Όταν δώσετε στα πουλιά, αρκετά φρούτα, χόρτα και σπόρους δεν χρειάζονται πολλές άλλες βιταμίνες. Το χειμώνα μπορείτε να ανακατεύετε με τους σπόρους λίγο μουρουνόλαδο η να βάλετε στην τροφή τους η στο νερό ένα από τα πολλά παρασκευάσματα που διαλύονται στο νερό. Εμείς θα συνιστούσαμε να ανακατεύετε με τους σπόρους δυο φορές τη βδομάδα, το χειμώνα, τρεις σταγόνες Protovit - Roche. 
Εκτός από τους ξηρούς σπόρους, δίνουμε καθημερινά στα πουλιά φυτρωμένους σπόρους από κεχρί, παπαγαλίνη, καλαμπόκι, βρώμη και ηλιόσπορους. Δεν είναι δύσκολο να βλαστήσουν οι σπόροι. Πρέπει όμως να προσέξετε δυο πράγματα - Οι σπόροι πρέπει να είναι καθαροί και όχι πολύ υγροί όταν τους ξεφυτρώνετε. Αν δεν προσέξετε αυτούς τους δυο όρους, μπορεί να γίνουν οι σπόροι ξινοί και να φέρουν σε κίνδυνο τη ζωή των πουλιών. 
Υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι για να κάνετε τους σπόρους να βλαστήσουν. Εγώ εδώ και πολλά χρόνια ακολουθώ την εξής μέθοδο - Βάζω τους σπόρους σε μια κατσαρόλα με νερό για να φουσκώσουν. Μετά από αρκετές ώρες τους βάζω σε ένα τρυπητό και τους ξεπλένω με πολύ νερό, μετά τους ξαναβάζω στην κατσαρόλα και τους αφήνω άλλες 12 περίπου ώρες μέσα σε νερό. Το άλλο πρωί τους ξεπλένω πάλι καλά, τους αφήνω μερικές ώρες στο τρυπητό και μετά τους ρίχνω σε ένα ρηχό δοχείο - το καλύτερο είναι γυαλιστερά πιατάκια από γλάστρες - σε μια στρώση πάχους 5 έως 6 εκατοστών. 
 Σκεπάζω το δοχείο με μια γυάλινη πλάκα και το βάζω σε ζεστό μέρος. Μετά από 24 μέχρι 36 ώρες - ανάλογα με τη θερμοκρασία - σπάζουν τα σπέρματα και οι σπόροι είναι έτοιμοι για να δοθούν στα πουλιά. Βάζουμε μίγματα από σπόρους κεχριού και παπαγαλίνης να φυτρώσουν μαζί καθώς και βρώμη, καλαμπόκι και ηλιόσπορους. Οι φυτρωμένοι σπόροι είναι εξαιρετική τροφή και το χειμώνα αντικαθιστά σε ορισμένο βαθμό τα χόρτα και τους μισοώριμους σπόρους. 
Το φύτρωμα θέλει μόνο εξάσκηση για να πετύχει και θα πρεπε να είναι πολύ πιο διαδεδομένο. 
Είναι αυτονόητο ότι τα πουλιά πρέπει να τρέφονται κάθε μέρα. Πρέπει να αδειάζετε τα δοχεία με τους σπόρους και να τα γεμίζετε με καινούριους. Είναι πολύ καλό να κουνάτε τους σπόρους σε ένα κόσκινο για να φύγει η σκόνη. Πετάτε τα υπόλοιπα από φυτρωμένους σπόρους, φρούτα και χόρτα και ανανεώνετε τα καθημερινά. Τους σπόρους μπορείτε να τους προσφέρετε ανακατεμένους η κάθε είδος χωριστά. Η δεύτερη μέθοδος είναι καλύτερη άλλα μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο σε μεγάλα κλουβιά που υπάρχει αρκετός χώρος. Σε μικρά κλουβιά πρέπει να προσφέρονται τα μικρότερα είδη σπόρων - κεχρί και καναρινόσπορος - ανακατεμένα, ενώ οι ηλιόσποροι και άλλα μεγαλύτερα είδη, ξεχωριστά. 
Δεν επιτρέπεται να ανακατεύετε φυτρωμένους σπόρους με ξηρούς. 
Για τη διατροφή νεαρών πουλιών είναι καλό να τους δίνετε δυο φορές την ημέρα, πρωί και απόγευμα, φυτρωμένους σπόρους στα μικρόσωμα είδη μπορείτε να δίνετε λίγο σφιχτό αυγό (το βράζετε 12 λεπτά), ψιλοκομμένο και ανακατεμένο με λίγη τριμμένη φρυγανιά. Η τροφή πρέπει να είναι σε ψίχουλα και όχι υγρή. Όλα τα δοχεία με την τροφή και το νερό πρέπει να είναι πάντα πολύ καθαρά και θα πρεπε τουλάχιστον μετά από κάθε γεύμα με φυτρωμένους σπόρους και αυγό να τα αλλάζετε. 
Πρέπει βέβαια να φροντίζετε να είναι το κλουβί πάντα καθαρό. Στο κλουβί πρέπει να ανανεώνετε την άμμο στον πάτο του ανάλογα με το μέγεθος του μια με δυο φορές τη βδομάδα, και το ίδιο ισχύει για εσωτερικά αναθρεπτήρια και για τους προφυλαγμένους χώρους των υπαίθριων αναθρεπτηρίων, τουλάχιστον κάτω από τις ράβδους που στέκονται τα πουλιά. Αυτό πρέπει να γίνεται και στο υπαίθριο αναθρεπτήριο, όπου καλόν είναι να αντικαθιστάτε, όσο το δυνατόν πιο συχνά, το στρώμα χώματος κάτω από αυτές τις ράβδους, με καινούριο. Είναι πολύ σημαντικό να είναι πάντα καθαροί οι ράβδοι που στέκονται τα πουλιά, γιατί οι ακάθαρτοι ράβδοι μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονές στα μάτια διάφορων ειδών. 
Ο φωτισμός των κλουβιών είναι απαραίτητος  το χειμώνα για να μη χαλάσει το ρυθμό της ζωής των πουλιών. Θα σας συνιστούσαμε να αφήνετε ένα αδύναμο φως να καίει τη νύχτα για να αποφύγετε τα νυχτερινά στριγκλίσματα. Στους προφυλαγμένους χώρους των υπαίθριων αναθρεπτηριων αφήνουμε πάντα δυο λάμπες να καίνε, η μια έχει πιο δυνατό φως και ανάβει αυτόματα το χειμώνα πολύ πρωί και σβήνει κατά της 10, μετά ξανανάβει στις 3 το απόγευμα μέχρι τις 9 το βράδυ. Η άλλη λάμπα είναι 15 Watt και είναι αναμμένη συνέχεια, ώστε να μη διακινδυνεύετε να βρεθούν τα πουλιά ξαφνικά στο σκοτάδι όταν σβήσει η άλλη λάμπα, που συχνά μπορεί να γίνει αφορμή για να αρχίσουν τα πουλιά να κάνουν σαν μανιακά. Είναι αρκετά εύκολο να κάνετε τα πουλιά να πάνε στους προφυλαγμένους φωτισμένους χώρους όταν αρχίζει να σκοτεινιάζει. Τις περισσότερες φορές όμως πετάνε μόνα τους μέσα όταν αρχίσει να σκοτεινιάζει. 
Τα περισσότερα παπαγαλάκια που έχουν συνηθίσει τη ζωή εδώ, δεν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις χαμηλές θερμοκρασίες. Πολλοί εκτροφείς δεν συμφωνούν με αυτό, άλλα εμείς σας συνιστούμε να προφυλάσσετε τους παπαγάλους - εκτός από μερικές εξαιρέσεις - από την παγωνιά του χειμώνα. Γιατί σχεδόν κανένα είδος παπαγάλου που ζει ελεύθερο, δεν είναι συνηθισμένο σε χαμηλή θερμοκρασία. Το τι μπορούν να αντέξουν δεν νομίζω ότι είναι μέτρο για το τι τους είναι ωφέλιμο. Γι αυτό πρέπει όλοι οι προφυλαγμένοι χώροι να είναι τελείως στεγνοί και να μην έχουν ρεύματα και θα πρεπε να μην έχουν πολύ κρύο. Αυτό μπορείτε να το πετύχετε με μια λάμπα υπεριώδους ακτινοβολίας. Βέβαια μπορείτε να αφήνετε τα πουλιά να πετάνε στο αναθρεπτήριο στις ωραίες ημέρες του χειμώνα - συνήθως καταλαβαίνουν μόνα τους πόση ώρα μπορούν να μείνουν εκεί.